• 1121 ஆம்குறள் தங்களுள் கலந்த காலத்தில் காதலர்கள் இன்பம் துய்த்த முறை ஒன்று நினைக்கப்படுவதைச் சொல்வது.
• 1122 ஆம்குறள் ஒன்றின்றி ஒன்றில்லை என உருவாகிவிட்ட காதலன்-காதலியின் பிரிக்கமுடியாத உறவு நெருக்கத்தைச் சொல்கிறது.
• 1123 ஆம்குறள் அவன் அவளை எந்த நேரமும் பார்த்துக் கொண்டே இருக்கவேண்டும் என்று விரும்புகிறான் என்பதைக் கூறுவது.
• 1124 ஆம்குறள் அவளைச் சந்தித்துப் பிரியும் ஒவ்வொரு முறையும் வாழ்ந்து சாகிறேன் என்று காதலன் புலம்புவதைச் சொல்வது.
• 1125 ஆம்குறள் இவளை மறந்தால்தானே நினைப்பதற்கு என்று அவன் சொல்வதாக அமைந்தது.
• 1126 ஆம்குறள் என் காதலரை என் கண்களில் சிறை வைத்துள்ளேன் என்று அவள் கூறுவது.
• 1127 ஆம்குறள் மையெழுதும் சிறு நேரம்கூடத் தலைவனை நினைந்து பாராமல் இருக்கமுடியாது என்று அவள் சொல்வது.
• 1128 ஆம்குறள் நெஞ்சில் நிறைந்தவர்க்கு ஊறு நேருமானால் உணவும் உட்கொள்ளேன் எனக் காதலி கூறுவதைச் சொல்வது.
• 1129 ஆம்குறள் துயிலா நோயுறுத்திய தலைவனுக்கு அதனால் பழி சேரக்கூடாதே எனக் காதலி எண்ணுவதைக் கூறுவது.
• 1130 ஆவதுகுறள் அகற்சியில் இருக்கும் காதலனை விட்டுக் கொடுக்காது உயர்வாய்க் காதலி பேசுவதைச் சொல்வது.

காதலில் ஆழ்ந்தவர்களின் உணர்வு கொண்டு தலைமக்களின் செயல்களை, பொருட்களைக் காட்சிப்படுத்திக் காதலின் சிறப்பை உணர்த்துகிறார் வள்ளுவர் இத்தொகுதியில். காதலர்களின் மனம் சார்ந்த நுண்ணுணர்வுகளை மிகத் தேர்ந்த சொற்களால் வெளிப்படுத்தியுள்ள அவர் காதலின் சிறப்புகளை மேன்மைபடக் காட்டியுள்ளார்.

இவ்வதிகாரத்திலுள்ள பாலொடு தேன்கலந்தற்றே.... (1121) என்ற பாடல் ஃபிரெஞ்சு முத்தம் என்று சொல்லப்படுவதை விளக்கமுறச் செய்வதாக உள்ளது.

செம்புலப் பெயல் நீர் போல (குறுந்தொகை 40: பொருள் - செம்மண் நிலத்தின்கண்ணே பெய்த மழைநீர் அம்மண்ணோடு கலந்து அதன் தன்மையை அடைதல் போல), அன்புடைய காதலர் நெஞ்சம் கலந்தன என்பதை வள்ளுவர் உயிரும் உடலும் போல ஆகின்றனர் என்கிறார். உடம்பொடு உயிரிடை என்ன..(1122) என்ற குறட்பா காதலர்களுக்கிடையேயான உறவை உயிர்-உடல் என்ற உவமை மூலம் சிறப்பாக விளக்குகிறது. உடலும் உயிரும் ஒன்றை ஒன்று சார்ந்துள்ளன. உடலில்லாது உயிர் இருக்க முடியாது. உடம்பும் உயிரும் கூடியதுதான் வாழ்க்கை ஒன்றை விட்டு மற்றது பிரிந்து இயங்காது.. அவனில்லாமல் அவளில்லை; அவளில்லாமல் அவனில்லை.
அவளுடன் வாழ்தலையே உயிருடன் வாழ்வதாகவும், அவளைப் பிரிந்து வாழ்தலையே சாவாகவும் உணர்கின்றான் தலைமகன். வாழ்தல் உயிர்க்கன்னள்... (1124) என்ற பாடலும் காதலின் ஆழத்தை நன்கு புலப்படுத்த வந்தது.

காதலர் இருவர் உள்ளமும் ஒரே அலைவரிசையில் இயங்குவதை அதிகாரத்துப் பாடல்கள் வெளிப்படுத்துகின்றன.
அவன் அவளே தன் கண்ணில் எப்பொழுதும் நிறைந்திருக்க வேண்டும் அதற்காக தன் கண்ணின் பாவையை ஒதுங்கச் செய்து. அவளுக்காக அங்கே நிலையான இடஒதுக்கீடு செய்யும் நோக்கில் கருமணியின் பாவாய்நீ....(1123) எனப் பாடுகிறான்.
அவள் அவனைக்கண்ணிலிருந்து நீங்காது இருப்பதற்காக இமைகளுக்குள் அவனை அடக்கி வைக்கிறாள்; கண்ணுக்கு மை தீட்டும் நேரத்தில் மூடவேண்டியிருப்பதாலும் அது சமயம் காதலனைக் காணமுடியாதே என்று அவள் கண்ணுக்கு மையும் தீட்டமாட்டாளாம். கண்ணுள்ளின் போகார்....., கண்ணுள்ளார் காதலவராக....... (1126, 1127) என்பன அவள் கூற்றுக்கள்..
அவன் அவளையே எப்பொழுதும் எண்ணிக் கொண்டிருக்கிறான், அவள் அவனையே ஒவ்வொரு கணமும் நினைத்துக் கொண்டிருக்கிறாள்:
அவன் சொல்கிறான்: 'அவளை மறந்தால்தானே நினைப்பதற்கு' உள்ளுவன் மன்யான் மறப்பின் (1125). அவள் என்ன சொல்கிறாள்? 'நெஞ்சிலே எந்த நேரமும் இருக்கும் அவருக்கு ஊறு நேரக்கூடாது என்பதற்காக வெந்த உணவுகூட அருந்தவில்லை' நெஞ்சத்தார் காதலவராக..... (1128) என்கிறாள் காதலி.

தலைவன்பிரிவில் உள்ள உண்மையான காரணத்தை ஊரார் அறியாமல் அவனைக் குறை கூறுகின்றனரே என்பதைத் தலைவி வருந்திக் கூறுகிறாள்: இமைப்பின் கரப்பாக்கு அறிவல் அனைத்திற்கே ஏதிலர் என்னுமிவ் வூர் (1129), உவந்துறைவர் உள்ளத்துள் என்றும் இகந்துறைவர் ஏதிலர் என்னுமிவ் வூர் (1130) என்பன அப்பாடல்கள்.